حکومت هندی ها و ترک های مملوک

دولة سلاطين المماليك الأتراك فى الهند

دوكتور نجاتي آوجي

چکیده

سلسله ممالیک ترک در هند که به زبان اردو( سلطنت ممالیک) نامیده می شود، نخستین سلطنت ممالیک بود که توسط قطب الدین ایبک فرمانده ترک نژاد از قبیله ایبک در سال (۱۲۰۶م) در هند(دهلی) بنیان گذاری شد واین سلسله الی سال (۱۲۹۰م) حکمرانی نمود. قطب الدین ایبک از ممالیک ترکی بود که با سعی وتلاش خود نخست به فرماندهی لشکردست یافت سپس جانشین سلطان شهاب الدین محمد غوری در هند گردید. پس ازآنکه سلطان شهاب الدین محمد غوری بدون وارث در سال (۱۲۰۶م) درگذشت، قطب الدین ایبک جانشین وی برای تصرف مناطق تحت امپراتوری غوری ها دربرابر رقیب های منطقوی به مبارزه پرداخته نخست لاهور سپس دهلی را مرکز سلطنت خویش قرار داد ومنارقطب که مشهور ترین وبلندترین منار در سراسرجهان می باشد را در دهلی بناء نمود وسرانجام قطب الدین ایبک در اثر بیماری ناگهانی در سال (۱۲۱۰م) درگذشت. بعد از وفات او داماد وى شمس الدین التتمش به قدرت رسید وبه تعقیب او بجز از یک پسرش سایر پسرهای او ودخترش رضیه فرمانروانی نمودند. پس از آن سلطان غیاث الدین بلبن که فرمانده لشکر سلطان ناصرالدین بود به اریکه قدرت نشست وخواهر او را به عقد ازدواج خود درآورد همچنان سلطان غیاث الدین بلبن مانع داخل شدن مغول به هند شد سپس به سلطنت دست یافت. بعد از آن نواسه او معزالدین کیقباد آخرين سلطان اين سلاله قدرت را به دست گرفت. این سلسله سلطنتی ممالیک هند توسط فیروز خلجی ازهم پاشید و او سلسله خلجی ها را در بیهار وبنگال بنیانگذاری نمود.

.واژه های کلیدی: ممالیک، هند، ترکها، سلطان رضیه، قطب الدین، غوری ها، خلج

ملخَّص

مماليك الهند الأتراك (بالأردو: سلطنت غلامان)، و تعد أول المماليك التى حكمت دلهي بالهند من عام ۱۲۰۶ إلى عام ۱۲۹۰ م. و یعد السلطان قطب الدين أيبك مؤسس تلك السلطنة. وهو تركي مملوك من قبائل أيبك والذي ترقى حتى وصل لقيادة الجيوش والحاكم لأملاك السلطان شهاب الدين محمد غوري بالهند.

بعد وفاة محمد غوري عام (۱۲۰۶ م) بدون وريث، استبسل قطب الدين لأخذ إمبراطورية الغوري الهندي من منافسيه؛ وجعل عاصمة ملكه بـ(لاهور) أولا ومن ثم (دلهي)، حيث بدأ ببناء قطب منار الشهير. وفي عام ۱۲۱۰ م توفي قطب الدين فجأة. وبعد ذلك برز شمس الدين إلتتمش كسلطان، وقد تزوج ابنة قطب الدين، وقد حكم أبناؤه ومن ضمنهم ابنته رضية جميعا ما عدا واحدا. ثم أتى السلطان غياث الدين بلبان الذي كان قائد جيوش السلطان ناصر الدين وتزوج أخته. وهو الذي منع المغول من دخول الهند. وقد استحوذ بعد ذلك على الحكم؛ ثم تولى الحكم من بعده حفيده معز الدين كيقوباذ. وانتهت تلك السلالة على يد فيروز خلجي، مؤسس السلالة الخلجية فى بيهار و البنغال.

الكلمات المفتاحية: المماليك ، الهند، الأتراك، السلطانة رضيّة، قطب الدين، الغوريون، الخلج.