ملا یار محمد نمنگانی و آوا شناسی تحفة العابدين

علم الأصوات في كتاب تحفة العابدين لمولانا يار محمد النمنکاني

Doi: http://dx.doi.org/10.48117/Diwan.2021.14

چکیده

اثری به نام تحفة العابدین، که ما آن را شایسته مطالعه به عنوان پایان نامه ماستر (کارشناسی ارشد) دانستیم، اثری است که بیشترینه آن را اشعار مولانا یار محمد نمنگانی تشکیل میدهد. این شاعر قرن نوزدهم در شهر نمنگان متولد شده است. شعرهای بسیاری از شاعران نیز در این اثر گنجانیده شده است که مجموعاً ۱۸۸ صفحه میباشد. منجمله ۱۰۸ صفحه آن متعلق به مولانا یار محمد نمنگانی بوده و در این زمینه تمرکز صورت گرفته است. وی در شعرهای خود «مخلیس» را بعنوان تخلص خود استفاده کرده است. این مجموعه ی از اثر هذا در روستای خوش خم در ولایت بدخشان که در مرزهای افغانستان امروزی ، پیدا شده است. متن های موجود اثر مذکور به الفبای لاتین برگردانیده شده است. ویژگی های زبان این اثر مورد بررسی صورت گرفته و با توجه به ویژگی های هجایی، آوایی، نحوی و به زبان ترکی برگردانیده شده است. در این میان ، کلمات و اقتباسهای که معنائی آن دشوار بود در پایان نامه به شکل اندکس داده شده است.

واژه های کلیدی: ملا یار محمد نمنگانی، تحفة العابدین، نحو، آواشناسی

مُلخَّص

هذا البحث كتبته استكمالًا لمتطلبات الحصول على درجة الماجستير، وكان الحد الموضوعي للبحث جزء من كتاب تحفة العابدين؛ حيث تناول البحث مجموعة من أشعار مولانا يار محمد النمنكاني المولود في القرن التاسع عشر. وعدد صفحات الكتاب ۱۸۸ صفحة وفيها أشعار الشعراء الكثيرين، و أما ۱۰۸ صفحات من الكتاب فيها أشعار مولانا النمنكاني حيث يركز الباحث على هذه الصفحات فقط. والكاتب عُرف بلقبه(مهليز) في هذه الأشعار، والكتاب وُجد في قرية هويهام وهي من قرى ولاية بدخشان في حدود أفغانستان. وتُرجم المخطوط من الكتاب باللغة اللاتينية وتم تدوينه من قبل. وهذا البحث تم ترجمته إلى اللغة التركية مع مراعاة معاني المفردات، وأصول الكتابة، وتأليف الأصوات، والأوزان والقوافي. وكما تم تذييل البحث بفهرس الكلمات الغريبة تيسيرًا للقارئ.

الكلمات المفتاحية: مولانا يار محمد النمنكاني، تحفة العابدين، علم الأصوات، علم اللغة