پوهاند سید نور الله امینیار
پوهاند سید نور الله امینیار
سید نور الله امینیار فرزند داملا سید محمد خان در سال ۱۳۳۸هـ . ش در فامیل اهل علم و معرفت وروشنضمیر چشم به جهان هستی گشود.
زادگاه وی قریه خطیب آباد واقع شهر سرپل (جوزجانان) که دارای اقلیم گوارا و فضای خرم و شاداب است.
سواد ابتدایی را نزد پدر فراگرفته، با مرگ پدر در سن هفت ساله گی شامل مکتب منهاج السراج جوزجانی گردید، دوره های ابتدائیه، متوسطه و لیسه را در مکتب متذکره به اکمال رسانیده، بعد از فراغت در مربوطات ولسوالی سانچارک به حیث معلم مقرر گردید. در سال ۱۳۵۸ در مکتب خطیب آباد و لیسه منهاج السراج سرپل وظیفه معلمی را عهده دار بوده در اواسط سال ۱۳۵۹ شامل خدمت مکلفیت عسکری گردیده در برج ثور ۱۳۶۱ از خدمت سربازی ترخیص و مجدداً منحیث معلم در مرکز سرپل وجوزجان ایفای وظیفه نموده است.
موصوف بنا به علاقه وافر به پیشبرد تحصیلات عالی و کسب تجارب مسلکی در بهار سال ۱۳۶۲ شامل فاکولته حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل گردیده ،با تاسیس دیپارتمنت زبان و ادبیات اوزبیکی در چوکات فاکولته زبان و ادبیات پوهنتون کابل با درک رسالت ملی – فرهنگی به خاطر کسب معلومات مسلکی و فراگیری ادبیات غنامند و دیرین سال تورکی – اوزبیکی و تشویق دوستان و فرهنگیان پوهنتونی اش در ۱۲ ثور همان سال تبدیلاً از فاکولته حقوق و علوم سیاسی به فاکولته ادبیات شامل و بعد از اکمال چهار سال تحصیل در ۱۳۶۵ به درجه اول نمره عمومی فارغ التحصیل و مستقیماً در کادر علمی فاکولته زبان و ادبیات پوهنتون کابل جذب و پذیرفته شد.
سید نور الله امینیار از برج دلو سال ۱۳۶۵ هـ.ش الی برج میزان ۱۳۶۹ به حیث استاد دیپارتمنت اوزبیکی فاکولته ادبیات پوهنتون کابل ایفای خدمت نموده، در اثر مشکلات اقتصادی و فامیلی با موافقه وزارت های تحصیلات عالی و مسلکی و تعلیم و تربیه، تبدیلاً به حیث استاد موسسه عالی تربیه معلم ولایت جوزجان تقرر حاصل نموده است.
از برج میزان ۱۳۶۹ الی برج اسد ۱۳۷۳ به حیث استاد تربیه معلم جوزجان و با ارتقای تربیه معلم به انستیتوت پیداگوژی امیر علیشیر نوایی جوزجان تا سقوط صفحات شمال به دست طالبان به حیث رییس فاکولته علوم اجتماعی و السنه توظیف گردید.
همچنان مسوولیت های کمیته فرهنگی انستیتوت و کمیته ترفیعات شورای علمی انستیتوت پیداگوژی نیز به وی محول گردید، تحت رهنمایی و ابتکار استاد موصوف نخستین بار جراید دیواری رشته های مختلف انستیتوت پیداگوژی زیر عناوین بیلیم یاغدوسی، رهگشا، کهکشان، گلبرگها، جهان ساینس به نشرات آغازید.
در زمان سیطره طالبان انستیتوت پیداگوژی لغو و استادان آن بی سر نوشت گردیدند، با تلاش پیگیر استادان که در راس این تلاشها استاد سید نور الله امینیار قرار داشت، بعد از شش ماه بی سر نوشتی عوض انستیتوت پیداگوژی، موسسه عالی تربیه استادان منظور و شروع به فعالیت کرد. موصوف تا سقوط حکومت طالبان به حیث استاد موسسه عالی تربیه استاد ایفای خدمت نموده و با تشکیل اداره انتقالی دولت اسلامی، مجدداً انستیتوت پیداگوژی میر علیشیر نوایی فعال و استاد مذکور منحیث رییس فاکولته علوم اجتماعی و السنه تعیین و انتخاب گردید.
با ادغام انستیتوت های پیداگوژی میر علیشیر نوایی و انستیتوت معادن صنایع میرزا اولوغ بیک به نام انستیتوت تحصیلات عالی جوزجان، استاد سید نور الله امینیار بار دیگر به صفت رییس فاکولته علوم اجتماعی انستیتوت تحصیلات عالی جوزجان تعیین و انتخاب گردید.استاد امینیار تا خزان ۱۳۸۷ وظیفه ریاست پوهنحی علوم اجتماعی را عهده دار بوده،درهمین سال از وظیفه ریاست فاکولته استعفی داده وبعد از گذشت یکسال یعنی درسال ۱۳۸۸ به حیث ریس پوهنحی علوم طبیعی تعیین وانتخاب گردیده وبا تشکیل فاکولته تعلیم وتربیه به حیث نخستین رییس فاکولته تعلیم وتربیه تعیین وانتخاب گردیده است.استاد امینیار تابهارهمین سال یعنی ۱۳۹۶ به وظیفه ریاست پوهنحی با دستاورد های زایدالوصف ادامه داده؛درسال روان از وظیفه ریاست پوهنحی استعفا داده ؛اما مسوولیت بخش شبانه را کمافی السابق به عهده دارد.
تعدادی از مقالات و نوشته های تحقیقی موصوف در جراید و مجلات کشور به چاپ رسیده است که از جمله «کوتاه سخنی در باره ایماقها»، «کشور ها، آدمها و زبانها»، «گلخنی ضرب المثللری» «تورکی- اوزبیکی سوزلیکلر(لغت لر)»،« فشرده سخنی در باره تاریخ و ادبیات ملیت اوزبیک»، «ادیب احمد یوگناکی و علیشیر نوایی تعلیمات لریده اندیشه بیرلیگی»، «قدیمگی تورکی ادبی تیل» ،«تورک اوزبیک کلاسیک ادبیاتیده یخشیلیک و یخشی بولیش ایلغار هدف لری»،« نوایی خمسه سی – فرهاد و شیرین توغریسیده»،« امیر علیشیر نوایی شرق رنسانسی نینگ بیوک چوقیسی»، و« امیر تیمور اوگیت لری»، را میتوان نام برد. مقالات فوق الذکر، در جراید جوزجانان، گلستان معارف، شماره های مختلف مجله ملیتهای برادر، بیلگی، جریده اولوس، آئینه سرپل، ایزگو،آیدین سرپل به نشر رسیده است.
همچنان مقالات متعدد علمی- تحقیقی دیگر در باره شخصیت و آثار ظهیرالدین محمد بابر، امیر علیشیر نوایی، باز تاب توصیف خودی در غزلیات حافظ شیرازی ،محمود کاشغری واونینگ دیوان اللغات التورک اثری توغریسیده ایکی آغیز سوز،سلطان محمود غزنوی وشاهنامه فردوسی ، جوزجان قویاشیده اجتماعی پرابلملر انعکاسی ،میر اکبر صابر و یوسف زلیخای او، و کتاب ضرب المثلهای گلخنی، (متن انتقادی)، بر گردان، تلخیص و تحقیق تاریخ ادبیات اوزبیکی تالیف نتن مراد یویچ ملله یف، را نیز آماده نموده است که ،از چند سال بدینسو به حیث کتاب درسی رشته زبان وادبیات اوزبیکی پوهنتون وموسسه عالی تربیه معلم تدریس میگردد.
علاوه بر آن «تورکی- اوزبیکی منثور اثر لر» ظهیر الدین محمدبابر نینگ اجتماعی – فرهنگی سیماسی» افتخار نامه برخی ازشاعران زبان دری» آثار علمی – تحقیقی استاد سید نور الله «امینیار» میباشد که، جهت نیل به رتب علمی پوهینار، پوهنمل و پوهندوی به نگارش گرفته است.
استاد سید نور الله امینیار نوشته های خود را به نام های مستعار «انباری» س . ن . «امینیار» به نشر سپرده، پایاننامه تحصیلی اش را به عنوان «بابر نینگ شاهلیک و شاعرلیک سیمالری» به رشته تحریر در آورده، جهت ارتقا به رتبه علمی پوهنیاری «آثار منثور ترکی- اوزبیکی از نخستین سده هاتا قرن ۱۵ میلادی» را به زبان ترکی – اوزبیکی به نگارش گرفته و به خاطر درجه علمی به رتبه پوهنملی اثر علمی -تحقیقی را زیر عنوان «ظهیر الدین محمد بابر نینگ اجتماعی- فرهنگی سیماسی» پژوهش نموده و رساله علمی تحقیقی تحت عنوان « افتخار نامه ی برخی ازشاعران زبان دری» بخاطر ارتقا به رتبه علمی پوهندوی تحریر نموده که، هر کدام از این آثار گرانبها، نمایانگر سعی ، تلاش و قدرت قلم استاد موصوف میتواند باشد.
قابل یادکرد است که ،اثر علمی -تحقیقی زیر نام «تلخیص مثنوی فرهاد وشیرین خمسه علیشیر نوایی» را که قبلاً آغازیده بود، اکنون به اتمام رسانیده که این رساله سیمای فرهنگی ، نبوغ فکری و اندیشه والای نوایی بزرگ را به نمایش میگذارد.
استاد امینیار به نگارش اثر علمی – تحقیقی به عنوان «افتخار نامه برخی از شاعران زبان دری» توفیق یافته است.کاروفعالیتهای علمی –اکادمیک وآثار ماندگاراستادامینیار ازجانب ریاست پوهنتون،پارلمان کشور،مقام عالی ریاست جمهموری وسمپوزیم بین المللی امیرالکلام نظام الدین علیشیر نوایی مستحق مکافات ،تحسین نامه ها وتقدیرنامه های متعددگردیده است.
استاد موصوف جهت نیل به رتبه علمی پوهنوال ،گزیده های از متون نثر تورکی اوزبیکی را تالیف نموده واثر موصوف آماده چاپ است.بعداز بیل به رتبه علمی پوهنوال مقالات متعدد تحت عناوین :نوایی ایجادیاتیده عدالت وعدالتسیزلیک انعکاسی؛حیات معلمی وجهان ادبیاتی نینگ بویوک علامه سی امیرالکلام علیشیرنوایی؛ تورک و تاجیک شاعرلر افتخار نامه لری؛ تورک اوزبیک و فارس تاجیک شاعرلر ایجادیاتیده فخریه شعرلر؛ علیشیرنوایی افتخار نامه سی وکتاب درسی «جهان ادبیاتی» به زبان اوزبیکی جهت نیل به رتبه علمی پوهاند تالیف نموده که از جانب انسجام امور اکادمیک وزارت تحصیلات عالی تایید و آماده چاپ گردیده است. استاد امینیار اعتبار از تاریخ سوم برج میزان ۱۳۹۶ به رتبه رفیع علمی (پوهاند) ترفیع نموده است.
استاد امینیار فعلاً به حیث مسوول بخش شبانه ؛آمر دیپارتمنت زبان وادبیات اوزبیکی فاکولته تعلیم و تربیه و مدیر مسوول مجله ی علمی پوهنتون جوزجان مصروف ایفای وظیفه مقدس است.