Strengthening Racism, Xenophobia and Islamophobia in Western Europe and its Impact on Türkiye-EU Relations

Authors

DOI:

https://doi.org/10.69892/diwan.2025.103

Keywords:

Racism, Xenophobia, Islamophobia, Türkiye, European Union

Abstract

This study analyses the events in the international arena underlying the development of the phenomenon of racism, xenophobia, and Islamophobia, which have recently gained strength in Western Europe, and investigates the effects and role of the results obtained in the reflections of Turkey-European Union (EU) relations. In this context, the study consists of three parts. In the first part, the conceptual framework is discussed, and the historical background of the rising racism, xenophobia and Islamophobia in Europe is emphasized. In the second part, the reasons behind the rise of xenophobia and Islamophobia in Western Europe are analyzed. The third part analyses the impact of the rising racism movements in Western Europe on bilateral relations by taking Turkey's EU process into consideration. In the study, qualitative research method was used by utilizing descriptive and foreign policy approach. The data obtained were obtained by scanning domestic and foreign sources. According to the data obtained in the study, the revival of racism, xenophobia and Islamophobia in Western Europe after the Cold War period has negatively affected Turkey-EU relations. In this context, racism, immigration, the rise of far-right parties, and the bloody terrorist attacks in Europe by religious radical terrorist groups such as Al-Qaeda and the Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL) have damaged bilateral relations. This situation has caused and continues to cause problems for Turkish citizens and Muslims of the Islamic faith in the member states of the Union. Consequently, in this study, the reflection of racism, xenophobia, and Islamophobia on the relations between Ankara and Brussels during the EU enlargement process is discussed within the framework of the theory of Constructivism.

Author Biography

Khair Mohammad Qaderi, Kocaeli Üniversitesi

PhD Student, Kocaeli University, Department of International Relations.

References

Acar, Erhan. “1960-1965 Döneminde Türkiye’den Almanya’ya İşçi Göçleri”. Troyacademy 8/1 (2023), 38-69.

Akdemir, Erhan. Avrupa Birliğinde Kimlik Kültür Tartışmaları. Bursa: Ekin Yayınevi, 2013.

Alkan, M. Nail. “Avrupa’da Yükselen Irkçılık: Pegida Örneği”. Akademik Bakış 8/16 (2015), 275-289.

Anık, Mehmet. “Kültürel farklılıkların krize dönüştürülmesi: batı toplumlarında islamofobi”. IIB International Refered Academic Social Sciences Journal, 3/5 (2012), 455-465.

Araz, Burçin. 11 Eylül Sonrasında Avrupa’da Yabancı Düşmanlığı Ve İslamofobi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, 2019.

Arı, Önder – Kıran, Abdullah. “Uluslararası ilişkilerde sosyal inşacılık”. EKEV Akademi Dergisi 15/46 (2011), 49-64.

Aslan, Seyfettin. “İslamofobi ve batı dünyasındaki yansımaları”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8/16 (2016), 451-463.

Ayhan, Veysel. “Fransız Kamuoyunun Türkiye’ye Bakışı: AB Üyeliği, Kimlik Ve Diğer Faktörler”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 11/41 (2012), 268-294.

Bozdağ, Faruk - Metin Kocatürk. “Zenofobi düşmanlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar 10/5 (2017), 615-620.

Cuthbertson, Anthony. “Charlie Hebdo Muhammad cartoons projected onto government buildings in defiance of Islamist terrorists”. İndependent. (28 Ekim 2020). https://www.independent.co.uk/news/world/europe/charlie-hebdo-cartoons-muhammad-samuel-paty-teacher-france-b1224820.html

DW. “Avrupa’daki terör saldırılarının kronolojisi”. (28 Ekim 2020). https://www.dw.com/tr/avrupadaki-ter%C3%B6r-sald%C4%B1r%C4 %B1lar %C4%B1n%C4%B1n-kronolojisi/a-38945764

DW. “Merkel: Türkiye yakın bir gelecekte AB üyesi olamaz”. (8 Kasım 2020). https://www.dw.com/tr/merkel-t%C3%BCrkiye-yak%C4%B1n-bir-gelecekte-ab-%C3%BCyesi-olamaz/a-47041316

ec.europa.eu. “(18-19 Aralık 1997). Racism and xenophobia in Europe”. (23 Ekim 2020). https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/ebs/ebs_113_en.pdf

Emiroğlu, Bekir. “Avrupa Birligi'nin çokkültürlülük ile imtihanı.” Dokuz Eylül Ünivesitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2016), 91-121.

Ercan, Murat – Çakar, Ayşe Seymen. “Fransa’daki türk-islam algısının siyasi yansımaları”. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/1 (2022), 1-10.

Ertem, Helin Sari. “Kimlik Ve Güvenlik İlişkisine Konstrüktivist Bir Yaklaşım: "Kimliğin Güvenliği" Ve "Güvenliğin Kimliği”. Güvenlik Stratejileri Dergisi 8/16 (2012), 177-237.

Ertuğrul, Cemil vd. “Küresel mali krizin Türkiye ekonomisine etkileri”. Journal Of Management And Economics Research 8/13 (2010), 59-72.

European citizenship. (22 Aralık 2023). https://data.europa.eu/euodp/en/data/dataset/S2180_89_1_STD89_ENG /

EP, European Parliament (2019). (14 Kasım 2020). https://www.europarl.europa.eu/portal/en

Oğuz, Gönül. “Avrupa Birliği’nin genişleme yorgunluğu sürecinde AB- Türkiye ilişkileri”. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/1 (2012), 49-73.

Gülmez, Bahadır. Kültür Tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınevi, 2011.

Günar, Altuğ. vd. “Fransa’nın Avrupa Birliği Türkiye ilişkilerine etkisi”, 4th İnternational Conference on Economic and Social Impacts of Globalization and Future of Turkey- EU Relations, ed.Yılmaz Bayar. 114-127. Nevsehir: Usak University, (2018).

Günay, Halil. “İspanyolların, 1492-1902 Yılları Arasında Sömürgeleştirdiği Latin Amerika Bölgesine Demografik, Sosyokültürel ve İdari Yapısına Etkisi”. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16/1 (2024), 39-50. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1403986

Güner, Oğuz. “2019 Seçimleri sonrasında Avrupa Parlamentosu’ndaki siyasal grupların Türkiye’ye karşı pozisyonları”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18/1 (2021), 577-605.

Hansen, Randall. Migration to Europe since 1945: ıts history and its lessons. Sarah Spencer, The Politics of Migration: Managing Opportunity Conflict and Change. İngiltere: Blackwell Publishing, 25-38, 2003.

Hıdır, Özcan. “İslamofobi-ırkçılık-kültürel ırkçılık ilişkisi”. Ombudsman Akademik 4/7 (2017), 23-49.

Holokost Ansiklopedi (2023). Holokost. (11 aralık 2023). https://encyclopedia.ushmm.org/content/tr/article/holocaust-abridged-article

Huntington, Samuel. P. “The clash of civilizations?”. Foreign Affairs 72/3 (1993), 22-49.

Huntington, S. P. Medeniyet Çatışması. drl. Murat Yılmaz, Ankara: Vadi Yayınları, 2003.

IOM. “Xenophobia”. (26 Ekim 2020). https://www.iom.int/xenophobia

İktisadi Kalkınma Vakfı (2017). IKV Report on Turkey-EU Relations: Keeping Together in the Face of Multiple Challenges. İstanbul: Economic Development Foundation.

Karabulut, Bilal. “İslamofobi, Zenofobi Ve Irkçılığın İnsan Hakları Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (44), (2022), 118-139.

Kaya, Ayhan – Tecme, Ayşe. “Europe versus Islam?: Right-Wing Populist Discourse and the Construction of a Civilizational Identity”. The Review of Faith & International Affairs 17/1 (2019), 49-64.

Kedikli, Umut – Akça, Mehmet. “Soğuk savaş sonrası Avrupa’da artan İslamofobi”. TESAM Akademi Dergisi 4/1 (2017), 57- 95.

Kılıç, Ramazan. “Avrupa parlamentosu seçimlerinin analizi, değişen dengeler ve Türkiye”. Dumlupınar Üniversitesi İİBF UYES Dergisi 1 (2016), 44–57.

Kongar, Emre. ABD'nin Siyasal İslam’la Dansı. İstanbul: Remzi Yayınevi, 2013.

Köktürk, Şaban – Ak, Ebru. “Küreselleşme Çarkında Avrupa Birliğinin Çok Kültürlülük Ve Çok Dillilik Çabaları”. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi 15/1 (2013), 71-85.

Merriam Webster, “Xenophobia”. (25 Ekim 2020). https://www.merriam-webster.com/dictionary/xenophobia

Oruç, Saadet. “İslamofobi Ve Türkiye'nin AB Üyeliği”. (27 Ekim 2020). http://www.usluhaber.com/haber/islamofobi-ve-turkiye-nin-ab-uyeligi 1186. html

Örmeci, Ozan. “Avrupa Birliği Ülkelerinden Türkiye’nin Üyeliğine Bakış”. (07 Kasım 2020). http://politikaakademisi.org/2017/03/03/avrupa-birligi-ulkelerinden-turkiyenin-uyeligine-bakis/

Özbek, Sinan. Irkçılık. İstanbul: Bulut Yayınevi, 2003.

Özdemir, Haluk. Avrupa Mantığı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2019.

Özmete, Emine. vd. “Yabancı düşmanlığı (zenofobi) ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması”. Sosyal Politika Çalışmaları 40/2 (2018), 191-209.

Öztürk, Özlem. Avrupa’da Yükselen İslamofobi ve Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerine Etkisi. Yalova: Yalova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.

Perspektif, “Macron: “Fransa’da, cumhuriyetin ortağı olması için İslam’ın yapılandırılması gerekiyor”. (13 Aralık 2023). https://perspektif.eu/2020/10/03/macron-fransada-cumhuriyetin-ortagi-olmasi-icin-islamin-yapilandirilmasi-gerekiyor/

Rosman, Rebecca. “Recent Charlie Hebdo attacks bring freedom of speech to forefront in France”. (27 Ekim 2020). https://www.npr.org/2020/10/24/927384402/recent-charlie-hebdo-attacks-bring-freedom-of-speech-to-forefront-in-france

Saraçlı, Murat. “Avrupa Birliği’nin yabancı düşmanlığıyla kurumsal ve hukuksal alanlardaki mücadelesi”, Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi 5/2 (2021), 738-772.

Sayın, Eylem – Candan, Hakan. “Küresel ırkçılığın yükselişi”. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 4 (2016), 35-46.

Sazak, Derya. “İspanya’da Solun Zaferi”. (29 Ekim 2020). https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/derya-sazak/ispanyada-solun-zaferi-5110 120 /

Standard Eurobarometer 89 (2018). (04 Kasım 2020). https://data.europa.eu/euodp/en/data/dataset/S2180_89_1_STD89_ENG

Sumbas, Ahu. “Batı Avrupa’da yükselen yeni-ırkçılık üzerine bir deneme”. Alternatif Politika 1/2 (2009), 260-281.

Ülger, İrfan. Kaya. Avrupa Birliği rehberi. Kocaeli: Umuttepe Yayınevi, 2015.

Yalçıner, Serhan. “Soğuk Savaş Sonrası Uluslararası Terörizmin Dönüşümü ve Terörizmle Mücadele”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 (2006), 98-119.

Yamanlar, Yiğit. “Göç kuramları çerçevesinde ikinci dünya savaşı sonrası batı Avrupa’nın göç deneyimi”. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 19/2 (2020), 553-583.

Yılmaz, Fatma. Avrupa’da ırkçılık ve yabancı düşmanlığı: AB politikalarının etkisizliği. Ankara: USAK, 2008.

Published

2025-01-07

How to Cite

Qaderi, K. M. (2025). Strengthening Racism, Xenophobia and Islamophobia in Western Europe and its Impact on Türkiye-EU Relations. Diwan International Scientific and Research Journal, 6(1), 297–322. https://doi.org/10.69892/diwan.2025.103

Issue

Section

Articles